SPANJE TIP 4: BASKENLAND

De Baskische taal is een unieke en ook, zoals dat ook wel genoemd wordt, een geïsoleerde taal. De reden dat het een geïsoleerde taal wordt genoemd, komt omdat het niet gerelateerd kan worden aan een andere taal. De enige taal die verwantschap blijkt te hebben met het Baskisch is Aquitaans. In totaal zijn er zo’n 800.000 mensen die de Baskische taal tot hun moedertaal rekenen. Daarvan wonen er zo’n 700.000 in Baskenland. Wereldwijd wordt er geschat dat er zo’n 2 miljoen mensen de Baskische taal machtig zijn.

Typische kenmerk van de Baskische taal is dat het een synthetische taal is. Zonder te diep en te technisch in te willen gaan op deze kenmerken van de Baskische taal kun je stellen dat een synthetische taal zogeheten morfemen bevat. Talen die ook zo zijn opgebouwd zijn het Hongaars en het Turks. Een ander kenmerk van het Baskisch is dat de taal geen geslachtskenmerken kent binnen de grammatica. Tegenwoordig is het Baskisch ook ingevoerd als onderwijstaal, waardoor steeds meer Basken de taal weer machtig worden. De meeste Basken zijn overigens wel meertalig.
Net als vele andere talen kent ook het Baskisch verschillende dialecten. Er kan zelfs gesproken worden van een grote verscheidenheid aan dialecten. De bekendste zijn het west-Baskisch en het Souletijns.

Net als elke Spaanse regio heeft Baskenland zijn eigen gerechten. Vaak zijn deze natuurlijk wel verwant aan nationale gerechten of gerechten van aangrenzende regio’s. Wat echt als het nationale gerecht wordt gezien in Baskenland is het stoofpotje genaamd Piperade. Dat dit als nationaal gerecht wordt beschouwd heeft te maken met de kleuren van de Baskische vlag die je terugziet in het gerecht.

Het Baskenland heeft zijn eigen tapas. Een echte typische Baskische variant hiervan is Txangurro. Een mengsel van krab, ui, knoflook, tomaat en brandy, dat vaak wordt geserveerd op een sneetje stokbrood. Daarbij komt ook nog dat dit gerecht bijna overal net even anders smaakt doordat de lokale ingrediënten anders gebruikt worden of net een andere smaak hebben.

Een andere favoriet zeegerecht is ganzemosselen, dat bekendstaat onder de naam Percebes. De mosselen leven op vervelende plekken waar vissers maar moeilijk bijkomen. Zo moeten de vissers vaak in een wetsuit aan een katrol gehangen worden om zo de mosselen van de rotsen te kunnen oogsten. De bereiding van de mosselen is vrij eenvoudig en met weinig ingrediënten. Vaak wordt er slechts Atlantisch zeewater gebruikt waarin de diertjes een half uur worden gekookt. Door het zilte water hoeft er verder geen zout toegevoegd te worden en komen de smaken rechtstreeks van het zeewater. In het Baskenland worden deze mosselen vervolgens koud opgediend. De mosselen kan je eventueel nog wat op smaak maar brengen door middel van een vinaigrette. Het is heel lekker, maar het heeft wel een wat taaie textuur.

Een typische kaassoort voor het Baskenland is de Idiazabel. Het is een kaas die wordt gekenmerkt door een wat rokerige smaak. Dit komt niet omdat de kazen rechtstreeks gerookt worden, maar wel omdat deze kazen oorspronkelijk altijd gerijpt werden in de buurt van houtovens. Nog altijd wordt deze techniek gebruikt, die van generatie tot generatie wordt overgedragen. De kaas wordt gemaakt van schapenmelk en gaat prima samen met een rijke rode wijn.

Een andere variant van de tapas die je veel tegenkomt in het Baskenland zijn de zogeheten Pintxos. Deze vaak kleine broodjes zijn doormidden gesneden en vervolgens met een vulling weer op elkaar gezet waarna ze met een prikkertje bij elkaar gehouden worden.

De grootste stad van Baskenland is de stad Bilbao. De stad ligt helemaal in het noorden van Spanje aan de Golf van Biskaje. Het klimaat in deze stad is net even anders dan het mediterrane klimaat dat je in vele Spaanse steden tegen komt. Door de ligging en de invloed van de Grote Oceaan heerst hier een vochtig en gematigd zeeklimaat.

Officieel werd de stad Bilbao in het jaar 1300 gesticht. Daarvoor woonde hier natuurlijk ook al mensen. Een geschiedenis van zoveel jaren zie je ook weer terug in de stad. Bilbao groeide vanaf haar stichting in 1300 geleidelijk in omvang. Zo had het in de vijftiende eeuw ongeveer 3000 inwoners. Vanaf 1511 kreeg de haven van de stad een steeds belangrijkere rol en groeide de stad harder. In de negentiende eeuw werd de stad regelmatig aangevallen. Na het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog werd Bilbao benoemd tot hoofdstad van de Baskische regering. Hiermee was het een van de plekken waar men zich lang heeft verzet tegen de Spaanse dictator Franco.

De stad Bilbao heeft een aantal prachtige bezienswaardigheden. De bekendste is waarschijnlijk het Guggenheimmuseum van Bilbao. Het museum werd in de jaren 90 gesticht en huisvest werken van kunstenaars die bekend zijn om een hedendaagse kunst. Ook het museum zelf is een waar kunstwerk dat is ontworpen door de Canadese architect Frank Gehry. De bouw van het museum startte in 1991 en werd voltooid in 1997. Naast dit prachtige Guggenheimmuseum vind je in de stad ook nog een aantal andere musea, zoals het schone kunstenmuseum ‘Museo de Bellas Artes de Bilbao’ en het ‘Museo Etnográfico Vasco’, waar je meer leert over de geschiedenis van Baskenland.

De stad Bilbao herbergt een aantal prachtige kerken, waarvan de Santiagokathedraal wellicht de bekendste is. Kenmerkend is de 15e-eeuwse gotiek. Ook zie je er invloeden van de neogotische stijlen en sinds 1950 mag de kerk zich kathedraal noemen. Dat heeft dus best wel lang geduurd sinds het jaar 1300, waarin de kerk gebouwd is. Ook de Iglesia de San Antón is een erg mooi kerkgebouw.

Naast het prachtige musea en kerken zijn er ook nog een aantal andere bezienswaardigheden die Bilbao zo interessant maken. Zo is er de Mercado de la Ribera, een overdekte markt die haar deuren opende in 1929. Deze markt ligt net aan de rand van de oude binnenstad. Ook is er een prachtig neo-barak operahuis en een modern ogende Balkbrug die de voetgangers van de ene oever naar de andere oever van de Nervión brengt.

Het dorpje Elciego ligt in het zuiden van Baskenland. Het pittoreske plaatsje tekent mooi af in het adembenemende landschap. Het oude dorp zelf is dan ook al de moeite van een bezoek waard. Een andere bezienswaardigheid die zeer contrasterend is tussen de oude gebouwen en straatjes is het Hotel Marqués de Riscal. Dit hotel is werkelijk waar een knap staaltje van hedendaagse architectuur. Hoewel het hotel zeer modern oogt en staat in op een plaats met op de voorgrond een klassieke omgeving, laat het de rest van de stad in zijn waarde. Het is een luxehotel en een nachtje hier kost al gauw enkele honderden euro’s. Je krijgt hier dan wel waar voor je geld. Zo heb je een prachtig uitzicht op de oude stad en word je vertroeteld in alle luxe. Het hotel is van dezelfde hand als de architect van het Guggenheim-museum in Bilbao, namelijk de Canadese architect Frank Gehry. Mocht je ooit Baskenland gaan bezoeken dan is het echt de moeite waard om een overnachting in dit hotel in je budget in te plannen.

Pamplona is misschien wel de bekendste stad van Baskenland. De stad ligt wat meer centraal in het noorden van Spanje, net aan de voet van de Pyreneeën. In Pamplona is de Koninklijke academie van de Baskische taal gevestigd. Daarmee kun je stellen dat deze stad het hart van Baskenland is. Toch is dit niet de reden waardoor we Pamplona kennen. Dit heeft te maken met een jaarlijks evenement waar duizenden mensen op afkomen, namelijk de beroemde en beruchte stierenrennen van Pamplona. Dappere veelal jonge mannen vullen dan de straten waarin vervolgens woeste stieren worden losgelaten en door de straten rennen. Bedoeling is dan dat men de stieren ontwijkt. Helaas zijn er regelmatig doden te betreuren bij dit evenement. De stierenrennen zijn een onderdeel van de San Fermínfeesten. Dit evenement kan een reden zijn waarom je juist tussen 6 juli en 14 juli de stad wilt bezoeken of ze juist wilt vermijden. Naast dit ietwat dieronvriendelijke traditioneel gebruik zijn er tijdens deze feesten ook Baskische volksdansen, eetfeesten, straattheater en een vuurwerkshow. De stierenrennen beginnen op 7 juli. Traditiegetrouw worden er acht dagen lang vanaf de helling van San Domingo stieren losgelaten en door de straten van Pamplona gejaagd. Dierenbeschermingsorganisatie PETA houdt tegenwoordig ook een tegenactie waarbij men naakt door de straten rent.

Een andere bekende Spaanse stad die te vinden is in het Baskenland is San Sebastian. Deze stad ligt vlakbij de Franse grens aan de Golf van Biskaje. De ligging van een deel van de stad, waar onder anderen een strand te vinden is aan een kleine baai maakt, het een mooi plaatje. De stad is tamelijk oud en heeft een aantal mooie bezienswaardigheden waarin de geschiedenis van de stad terug te zien is. Zo is de basiliek van de heilige Maria een prachtig gebouw dat stamt uit 1774. In het straatbeeld zijn veel mooie residentiële grote statige panden te vinden. De vuurtoren van San Sebastian ligt op een mooie plek, net buiten de stad, vanwaar je een mooi uitzicht hebt over de kleine baai. Niet alleen het uitzicht over de baai en over de stad is mooi, maar ook het zicht over de Golf van Biskaje en het achterland is adembenemend.

Een andere opvallende bezienswaardigheid binnen de vaak klassiek ogende architectuur van de stad is het kursaalpaleis dat van buitenaf al erg opvalt door de glazengevel die, in allerlei kleuren verlicht, zijn plek opeist. Dit gebouw is een vrij hedendaags gebouw dat stamt uit 1999. Het ligt direct aan het strand in het stadscentrum. Elk jaar wordt hier het internationale filmfestival van San Sebastian gehouden. Het gebouw heeft meerdere zalen waarin een publiek kan zitten variërend van 1800 en 600 honderd toeschouwers.